Sterke containeroverslag beperkt terugval in bewogen eerste kwartaal

Port of Antwerp-Bruges sloot het eerste kwartaal van 2025 af met een totale goederenoverslag van 67,7 miljoen ton, een daling met 4,0% ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Deze terugval is voornamelijk toe te schrijven aan een sterke afname in de bulktrafieken, terwijl de containertrafiek groei liet optekenen. De haven blijft geconfronteerd met uitdagingen zoals veranderende markttendensen, geopolitieke spanningen en de aanhoudende druk op de Europese chemiesector. Met de Verenigde Staten als tweede grootste handelspartner kijkt Port of Antwerp-Bruges met verhoogde waakzaamheid naar de komende maanden, waarin de gevolgen van het gewijzigde handelsklimaat zich scherper kunnen aftekenen.

Sterke containeroverslag, bulkstromen volatiel

De containeroverslag was de sterkhouder in het eerste kwartaal, met een stijging van 4,6% in tonnage en 4,5% in TEU ten opzichte van dezelfde periode in 2024, ondanks de geopolitieke onzekerheden en de herstructureringen binnen de containerallianties. De overgang naar de nieuwe allianties en stakingen en congestie in andere havens leidden wel tot langere verblijftijden van containers en dus een hogere druk op de terminalcapaciteit. Het marktaandeel van Port of Antwerp-Bruges in de Hamburg-Le Havre Range steeg tot 30,5% in 2024, en wereldwijd klom de haven van de 15de naar de 14de plaats in de ranking van grootste containerhavens.

De grootste terugval in het eerste kwartaal kwam uit de vloeibare bulk (-19,1%), met scherpe dalingen in benzine, nafta en LNG. Oorzaken hiervan zijn onder meer gewijzigde marktomstandigheden in Afrika, de verminderde vraag naar nafta vanuit de petrochemie en de EU-sancties op Russische LNG-transit. De overslag van chemicaliën steeg met 10,9%, voornamelijk dankzij een sterke toename van biobrandstoffen (+128%). Zonder die impuls zou het chemiesegment een lichte jaar-op-jaar daling hebben gekend (-1,7%). De Europese chemische industrie blijft onder aanzienlijke druk staan wat betreft haar wereldwijde concurrentievermogen.

In andere segmenten bleef de impact van de uitdagende marktomstandigheden beperkt. Zo kende conventioneel stukgoed een bescheiden daling (-5,4%) door een lagere ijzer- en staaloverslag (-14,3%) als gevolg van de zwakke economische conjunctuur en importquota. De RoRo-overslag groeide licht (+1,1%), zelfs met een forse terugval in de overslag van nieuwe auto’s (-11,3%), die de moeilijke situatie in de Europese auto-industrie weerspiegelt. Daling in de overslag van voertuigen werd gecompenseerd door toename in andere RoRo lading zoals onbegeleide vracht. Droge bulk bleef nagenoeg stabiel (-0,8%).

Impact Amerikaanse importtarieven voorlopig beperkt

De impact van de Amerikaanse importheffingen op de trafiek in Port of Antwerp-Bruges blijft voorlopig beperkt. Hoewel sommige bedrijven anticiperend handelen, is er geen duidelijke exportversnelling richting de VS merkbaar tot nu toe. De containerexport steeg met 3,2%, staal kende een tijdelijke piek in januari, en er werden 20% minder auto’s geëxporteerd naar de VS, in lijn met de algemene terugval in de auto-export. Tegelijkertijd zorgen structurele factoren, zoals verstoorde vaarschema’s in de containerlijnvaart, veranderende automarktmodellen en tijdelijke productieopschortingen, voor verhoogde druk op de terminals. Hoewel de directe impact dus voorlopig beperkt blijft, is het duidelijk dat verdere ontwikkelingen op het vlak van handelstarieven hun weerslag kunnen hebben op de logistieke keten in de komende maanden.

Structurele uitdagingen vragen samenwerking

Naast de handelsspanningen met de Verenigde Staten kampt de Europese economie, en in het bijzonder de industrie, met structurele problemen die haar concurrentiekracht ernstig ondermijnen. Hoge energie- en productiekosten, wereldwijde overcapaciteit en toenemende concurrentie van goedkope import uit onder meer Azië zetten de sector onder druk. Daarbovenop bemoeilijken complexe regelgeving, trage vergunningstrajecten en hoge loonkosten de investeringsbereidheid. De combinatie van deze factoren leidde de voorbije jaren tot een forse terugval in marktaandeel, toegevoegde waarde en productiecapaciteit. Port of Antwerp-Bruges en Port of Rotterdam pleiten dan ook voor een snelle uitvoering van de Clean Industrial Deal, met concrete maatregelen en voldoende budgettaire steun om de Europese industrie opnieuw veerkracht en toekomstperspectief te bieden.

Daarbovenop blijft de logistieke keten kwetsbaar. De loodsenstaking van 31 maart legde de toegang tot de haven tijdelijk stil, met miljoenen euro’s economische schade en een zichtbare impact op de werking en het imago van Port of Antwerp-Bruges. Deze verstoring had gevolgen voor meerdere schakels in de keten – van rederijen en terminals tot industrie en transport. Met een nieuwe geplande nationale staking op 29 april blijft de onzekerheid groot. De structurele uitdagingen, in combinatie met de oplopende handelsdruk met de Verenigde Staten, onderstrepen de nood aan dialoog en samenwerking.

Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges:” We bevinden ons in bijzonder onzekere tijden, waardoor het moeilijk is om te voorspellen wat 2025 verder zal brengen. Maar zoals bij eerdere crisissen toont onze haven zich veerkrachtig en operationeel betrouwbaar. Die stabiliteit is van cruciaal belang, zowel voor onze klanten als voor de bredere economie. De protectionistische maatregelen van de Verenigde Staten maken tegelijk duidelijk dat Europa sterker moet inzetten op een robuust economisch beleid, om onze industrie te versterken en haar strategische positie te verankeren.”

Johan Klaps, Antwerps havenschepen en voorzitter Raad van Bestuur Port of Antwerp-Bruges: "De sterke containertrafiek onderstreept het belang van blijvende investeringen in onze haveninfrastructuur. Projecten zoals ECA (Extra Containercapaciteit Antwerpen) zijn essentieel om stappen te zetten richting duurzame groei, ruimte-efficiëntie en versterkte concurrentiekracht. In de komende maanden worden daarin belangrijke stappen gezet. Verder wil ik alle havenmedewerkers bedanken voor hun inzet en flexibiliteit de afgelopen periode, onder meer tijdens de recente staking. Onze haventoppers behoren zonder twijfel tot de besten ter wereld."

Dirk De fauw, Burgemeester van Brugge en ondervoorzitter Raad van Bestuur Port of Antwerp-Bruges: ”Deze kwartaalcijfers benadrukken hoe waardevol de complementariteit tussen Antwerpen en Zeebrugge is. De combinatie van schaalgrootte en specialisatie bewijst zich keer op keer, zeker in een woelig internationaal klimaat. Dankzij nauwe samenwerking en gezamenlijke investeringen in infrastructuur en innovatie blijven we bouwen aan een sterke, geïntegreerde haven voor heel Vlaanderen. Zo kijken we uit om binnenkort de Oosterweel tunnelelementen te zien reizen van Zeebrugge naar Antwerpen.”