Port of Antwerp-Bruges start restauratie Oosterweelkerkje

Port of Antwerp-Bruges is gestart met de restauratie van de Sint-Jan de Doperkerk, beter bekend als het Oosterweelkerkje, met steun van Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Ben Weyts. Als laatste tastbare herinnering aan het verdwenen polderdorp krijgt dit beschermde monument tijdens de Oosterweelwerken een nieuwe bestemming als informatie- en ontmoetingsplek. Zo wordt een brug geslagen tussen het middeleeuwse Oosterweel en het mobiliteitsproject van de eenentwintigste eeuw.

Stille getuige van verdwenen poldergemeenschap

De Sint-Jan de Doperkerk is sinds 1994 beschermd als monument vanwege haar historische en symbolische waarde. De zaalkerk met een gotische toren uit ongeveer 1450 en een schip uit 1712 in classicistische stijl, doorstond eeuwen van oorlog, overstromingen en verwoesting maar werd telkens opnieuw opgebouwd. Toen het dorp Oosterweel in 1958 moest wijken voor de uitbreiding van de Antwerpse haven, bleef enkel de kerk overeind. Vandaag ligt ze verzonken in een zes meter diepe kuil tussen opgespoten havenwegen, als stille getuige van het verdwenen polderdorp én van de bredere poldergemeenschap in het noorden van Antwerpen. Sinds de laatste mis in 1971 raakte het gebouw in verval, maar met de restauratie en herbestemming krijgt het nu weer een toekomst.

Herwaardering met respect voor verleden

Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Ben Weyts investeert nu 95.000 euro in de renovatie van het Oosterweelkerkje. De restauratie is in handen van het Antwerpse architectenbureau Karuur, dat eerder ook tekende voor de restauratie van het bedieningshuis van de Siberiabrug bij het Havenhuis. De werken zullen ongeveer tien maanden duren. De totale kost wordt geraamd op 736.564,28 euro

Kerk als kloppend hart van werf van de eeuw

Na de restauratie wordt de kerk in concessie gegeven aan Lantis, dat het monument zal inzetten als ontvangst- en presentatiehub binnen het Oosterweelproject. Het kerkje zal dienstdoen als infopunt, vertrekplaats voor werfbezoeken, vergaderruimte en locatie voor kleinschalige events. Voor deze tijdelijke herbestemming zijn restauraties nodig aan zowel het exterieur als het interieur. Binnenin worden enkele omkeerbare aanpassingen voorzien in functie van deze herbestemming, zoals een verhoogde houten vloer, sanitaire voorzieningen en verwarming.

Blik achter de schermen

Tijdens Open Monumentendag op zondag 14 september 2025 stellen Lantis en Port of Antwerp-Bruges de werf uitzonderlijk open voor het publiek. Het is een unieke kans om dit historische baken aan de Schelde van dichtbij te ontdekken, net voordat het opnieuw een actieve rol krijgt in het verhaal van Oosterweel.

Johan Klaps, voorzitter raad van bestuur Port of Antwerp-Bruges en Antwerpse havenschepen: “De uitbreiding van de haven is een noodzaak die niet tegen te houden valt, maar terugkijken naar wat ooit was is ook belangrijk. Met de blik op de toekomst gericht, verzorgen we de overblijfselen van het verleden – de Oosterweelkerk wordt zo een boeiende informatieplek waarin je alles te weten kan komen over de Oosterweelverbinding. Een mooi voorbeeld van hoe we in het heden kunnen omspringen met ons waardevolle patrimonium.”

Ben Weyts, Vlaams minister van Onroerend Erfgoed: “Als minister van Mobiliteit en Openbare Werken realiseerde ik destijds met het Toekomstverbond het grote Oosterweelakkoord. Nu heb ik de eer een oude getuige van Oosterweel te kunnen vrijwaren. Het kerkje staat symbool voor vooruitgang met respect voor het verleden. Reden te meer om ‘Fier op dat van Hier’ te zijn.”

Laure Stuyck, woordvoerder Lantis: “De Oosterweelverbinding dankt haar naam niet toevallig aan deze plek. Ooit was hier het polderdorp Oosterweel, met het Oosterweelkerkje als stille getuige van een rijk verleden. Samen met Port of Antwerp Bruges geven we het bijzondere gebouw graag een nieuwe betekenis, midden op onze werf, het Oosterweelknooppunt. Het kerkje wordt zo een ontmoetingsplek, een informatiepunt én een symbolische brug tussen verleden en vooruitgang en tussen stad en haven.”