Gerestaureerde kerktoren vroegere Wilmarsdonk en bijbehorend kunstwerk ingehuldigd

De kerktoren van Wilmarsdonk, midden in de haven, werd in ere hersteld. Port of Antwerp-Bruges rondde de restauratiewerken af en kunstenaar Bas Princen zette met zijn werk ‘Wilmarsdonk Transfers’ de symbolische waarde van het monument extra in de verf.

Het is een bijzonder zicht: een eenzame kerktoren, omgeven door stapels zeecontainers. De kerktoren van het vroegere polderdorp Wilmarsdonk staat symbool voor de polderdorpen die in de jaren ’60 plaats moesten maken voor de uitbreiding van de haven. De onmiskenbare historische waarde van het monument wilde Port of Antwerp-Bruges in ere laten, dus koos het Havenbedrijf ervoor om de kerktoren te restaureren.

Gaten werden gedicht, vuil werd verwijderd en kapotte onderdelen in de gevel werden hersteld. Het houten dakgebinte en de dakkapel werden vernieuwd en het bolornament onder het kruis kreeg een nieuwe laag bladgoud. Zelfs de vogels en vleermuizen kregen een plek in of rond de toren, door nestkasten en een vleermuizenschuif te voorzien. De werken hebben ongeveer een jaar geduurd.

Het ambitieuze restauratieplan ging gepaard met een kunstopdracht. Kunstenaar Bas Princen ging zorgvuldig op zoek naar de beste manier om de toren opnieuw te laten herleven. Zijn kunstproject ‘Wilmarsdonk Transfers’ is een samenspel van illustraties en beelden die de rijke geschiedenis van de polderdorpen en de havenontwikkeling symboliseert.

Open Monumentendag

Omdat de toren zich op een operationeel haventerrein bevindt, is hij enkel op specifieke tijdstippen te bezichtigen. De site is niet publiek toegankelijk. De eerstvolgende mogelijkheid om het project te bewonderen is op zondag 8 september 2024, tijdens Open Monumentendag.

Matthias Diependaele, Vlaams minister van Financiën en Begroting, Wonen en Onroerend Erfgoed: “De toren van de Sint-Laurentiuskerk in Wilmarsdonk heeft naast een grote historische waarde ook een onmiskenbare symbolische functie als enige bouwkundige getuige van het verdwenen polderdorp Wilmarsdonk. De gotische toren werd in de vijftiende eeuw gebouwd en is de meest imposante van alle kerktorens in de poldergemeenten van Antwerpen. Ik ben dan ook erg tevreden dat het Havenbedrijf Antwerpen-Brugge dit speciale relict dat zich midden in de bedrijvigheid van de haven bevindt, koestert. Op het gelijkvloers zal de toren toegankelijk zijn, de rest van de toren wordt het domein van vogels en vleermuizen. En ook dankzij de kunstinstallatie krijgt het monument zo extra functies. Via het agentschap Onroerend Erfgoed steunde ik dan ook graag dit restauratieproject met een erfgoedpremie van 272.594,66 ​ euro.”

Annick De Ridder, voorzitter van de raad van bestuur van Port of Antwerp-Bruges: “Dankzij de renovatie van het kerkje van Wilmarsdonk en het kunstproject eromheen blijft deze plek en de geschiedenis die eraan vasthangt verder leven. Omdat de toren zich op operationeel haventerrein bevindt is die niet publiek toegankelijk. Wel openen we die zo’n vijftal maal per jaar onder begeleiding voor het publiek met Open Monumentendag als primeur. Deze toren is en blijft een zichtbare herinnering aan de verdwenen polderdorpen. Tegelijkertijd verwijst de toren ook naar de uitbreiding van de Antwerpse haven, nog altijd dé economische motor van Vlaanderen.”

Bas Princen, kunstenaar ‘Wilmarsdonk Transfers’: “De toren van Wilmarsdonk ademt geschiedenis; geschiedenis die ondanks de renovatie niet verloren mocht gaan. Het oude gelijkvloers van de kerktoren is in ere hersteld. In een verdiepte binnentuin heb ik 14 foto’s geplaatst die de levensgrote details laten zien van de kerktoren die na de renovatie verdwenen en verborgen zijn. Het patina – een soort doffe corrosielaag – en de aantasting van de tijd legde ik op beeld vast, zodat we dit ook na de reconstructie blijven herinneren.”