Chemiebedrijven in Antwerpse haven onderzoeken hergebruik afvalwater met project CHERISH₂O

Deze maand start het project CHERISH₂O (CHEmical industry water Reuse In a Sustainable Harbour) in de Antwerpse haven. Port of Antwerp-Bruges, VITO, essenscia, VMM en Antea Group onderzoeken daarin de haalbaarheid om bedrijfsafvalwater van chemiebedrijven in de haven op grote schaal te zuiveren voor hergebruik. Dat doen ze niet alleen: 12 bedrijven stappen mee in het onderzoeksproject. Door zelf proceswater te produceren vanuit afvalwaterstromen verminderen de bedrijven hun waterverbruik en kan de industrie in geval van droogte de risico’s rond watertekorten beperken en de drinkwaterlevering aan burgers helpen vrijwaren.

Chemiebedrijven Ashland, BASF, Bayer, Borealis, ​ Envalior, Evonik, ExxonMobil, Ineos, Lanxess, 3M, Monument Chemical en TotalEnergies hebben minstens één ding gemeen: water is voor hen essentieel. Door de klimaatverandering is voldoende water niet altijd gegarandeerd. Daarom gaan ze in CHERISH₂O op zoek naar langetermijnoplossingen om de continuïteit van de watertoevoer voor zowel hun eigen productieproces als voor de drinkwaterlevering te garanderen door om te schakelen op circulair watergebruik.

CHERISH₂O evalueert in een eerste stap hoeveel water de bedrijven nodig hebben en hoeveel afvalwater ze momenteel lozen. Daarna wordt onderzocht in welke bedrijfscluster(s) gezamenlijk hergebruik van afvalwater (de meeste) toegevoegde waarde heeft. De studie wil ook de kosten, baten en milieu-impact van het hergebruik van afvalwater in kaart brengen en zal de technologieën vergelijken die nodig zijn om het water te zuiveren. Vanuit dit basisontwerp wordt er een pilootinstallatie opgezet om de zuivering van afvalstromen van verschillende bedrijven in de praktijk te testen. Het onderzoek verkent ook hoe bepaalde stoffen in het afvalwater als grondstof kunnen dienen voor andere processen. Tot slot wordt het juridisch kader bekeken en wordt nagegaan welke businessmodellen kunnen ingezet worden om dit op grote schaal te implementeren.

De totale projectkost ligt rond €730.000, verdeeld over de projectpartners en deelnemende bedrijven en financieel gesteund door Blue Deal-middelen van de Vlaamse overheid. Door CHERISH₂O worden stappen gezet om de doelstelling in het Vlaams klimaatadaptatieplan te bereiken dat Vlaanderen verder moet voorbereiden op de effecten van klimaatverandering. Dat plan ambieert onder meer dat bedrijven tegen 2040 hun water volledig recycleren en ze zo weinig mogelijk drink- en grondwater gebruiken.

Het is de eerste keer dat de haalbaarheid van decentrale circulaire waternetwerken vanuit bedrijfsafvalwater op dergelijke schaal in een havenomgeving wordt geëvalueerd.

Vlaams minister van Omgeving: “Water is onze grootste bondgenoot en een van onze meest kostbare grondstoffen. Het is dan ook een absolute ‘must’ dat we er bewust en spaarzaam mee omspringen. Dat doen we in Vlaanderen met onze Blue Deal: voor het eerst staat de wetenschap centraal in ons waterbeleid. ​ Dat met de chemiesector in de haven van Antwerpen een van de belangrijkste steunpilaren van onze economie daar mee zijn schouders onder zet, kan ik alleen maar toejuichen. Want milieuschokken, zoals waterschaarste, zijn ook economische schokken.”

Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp-Bruges: “De indrukwekkende lijst van chemiebedrijven in onze haven die aan dit project meewerken, bewijst nog maar eens dat onze havengemeenschap een voortrekkersrol wil spelen op weg naar meer duurzaamheid. Als deze bedrijven drinkwater in hun productie zouden kunnen vervangen door gezuiverd afvalwater, zou dit opnieuw een grote stap in de goede richting zijn. Het zou ze tegelijk ook weerbaarder maken tegen waterstress.”

Bernard De Potter, administrateur-generaal VMM: "VMM is enthousiast over de voortrekkersrol die de chemische industrie in de haven van Antwerpen-Brugge toont in het onderzoeken van mogelijkheden voor afvalwaterhergebruik. Als oplossingsgerichte partner zijn we vastbesloten om dit belangrijke initiatief in een klimaatveranderende omgeving volop te ondersteunen."

Ann Wurman, directeur essenscia vlaanderen: "H₂0 is de chemieformule die wellicht iedereen kent. Water is ook essentieel voor de productieprocessen in de chemie: als koelmiddel, om stoom op te wekken, of als grondstof. Bijgevolg is zuinig omspringen met water voor de chemiesector een topprioriteit. De voorbije tien jaar is het drinkwaterverbruik in de sector met een kwart verminderd, maar we blijven ons engageren om nog beter te doen. Samenwerken is daarbij de sleutel tot succes. Het is cruciaal dat overheid, kennispartners en industrie hun krachten bundelen om vooruitgang te boeken en het juiste kader te creëren dat bedrijven ondersteunt in hun transitie."

Leen Govaerts, VITO, directeur water- en energietransitie: “Innovatie samen met industrie en overheid is een belangrijke schakel om antwoord te bieden op de Vlaamse wateruitdagingen. Als onderzoekspartner helpt VITO om over individuele belangen heen te kijken en technologie slim te combineren met een regionale aanpak. Zo dragen we bij aan de duurzame watervoorziening en competitiviteit van de chemische industrie in Vlaanderen.” ​

Jan Parys, CEO Antea Group Belgium: “Het CHERISH₂0-project is een essentiële stap naar duurzaam watergebruik in de chemische industrie van de Antwerpse haven. Vanuit Antea Group zetten we onze kennis en ervaring in om de methode voor impactbepaling van gecombineerde lozingen op waterlopen te ontwikkelen. Daarnaast dragen we bij aan de haalbaarheidsstudie voor het circulair hergebruik van afvalwater. Samen met onze partners zullen we met dit project bijdragen aan een verbetering van de waterkwaliteit en aan de vergroting van het zelfvoorzienend vermogen van de sector.”