BRaiNS – Slim werken aan een betere mobiliteit voor de haven van Antwerpen

Dat 2020 geen jaar was als alle andere, hoeven we u niet te vertellen. Maar welke impact had de pandemie (al dan niet) op de mobiliteit in en rond de haven? En wat bewoog er nog op het vlak van goederentransport? Mobility Manager Tom Verlinden van Port of Antwerp deelt zijn hoogtepunten van 2020.

Hoe is het met de bereikbaarheid van de haven gesteld? Kunnen we die nog verbeteren? Welke drempels zijn er voor een modal shift en hoe kunnen we die verlagen? Samen met zijn team is Tom Verlinden dag in dag uit in de weer om op die vragen een slim antwoord te bieden. En daarbij draait alles rond BRaiNS, ofwel: Barge, Rail, Night logistics en Shortsea..

De haven van Antwerpen wil tegen 2030 een modal shift realiseren, van wegvervoer overdag naar modi die de wegen minder belasten. Hoe hebben jullie in 2020 de eerste stappen gezet?

“Alles draait bij ons rond de BRaiNS-gedachte. Daar hebben we dit jaar heel sterk op ingezet. BRaiNS staat voor Barge, Rail, Night logistics en Shortsea. Alle alternatieven dus die we aanbieden om vrachtverkeer op de wegen – en dan vooral overdag – tot een minimum te beperken. We mikken daarbij vooral op het containerverkeer, het grootste en snelst groeiende deel van onze overslag, omdat daar de vrachtwagen voor meer dan de helft van het achterlandtransport instaat. Voor de haven als geheel heeft de binnenvaart een groter aandeel dan het wegvervoer.”

Wat was de katalysator voor die ommezwaai?

“Eigenlijk is het geen ommezwaai. We werken daar al langer aan. Maar natuurlijk spelen de werken aan de Oosterweelverbinding een grote rol. Daarop bereiden we ons goed voor, om verdere fileproblemen te vermijden. Maar 2020 was natuurlijk een zeer atypisch jaar: door de lockdown viel het personenvervoer terug en zagen we nauwelijks files. Wat wel opviel is dat het vrachtvervoer op de snelwegen niet of nauwelijks daalde.

Dit toont nog maar eens aan ook aan hoe belangrijk het is om op alternatieven in te zetten. De logistieke ligging van Port of Antwerp is onze grootste troef: centraal in Europa, op het knooppunt van drie voorname spoorcorridors en met binnenvaartverbindingen naar Schelde, Rijn en Maas. Die troef moeten we maximaal uitspelen. Daarnaast zijn we ook via zeevaart (shortsea) verbonden met veel regio’s in Europa. Al deze alternatieven zijn een pak ecologischer. Eén shortseaschip haalt duizenden vrachtwagens van de weg. Niet alleen voor de haven, maar ook voor de industrie en de eindconsument die zijn spullen online bestelt, wordt duurzaamheid almaar belangrijker.”

Hebben logistieke managers schrik voor die modal shift? Om bijvoorbeeld vrachtwagens in te ruilen voor binnenvaart?

“Geen schrik, maar er is toch een zekere terughoudendheid. Logisch ook: je breekt met een bepaalde gewoonte. Toch is het belangrijk om op zijn minst de alternatieven te onderzoeken – in functie van je eigen noden. Eigenlijk zijn daarbij vier factoren belangrijk. Je moet kijken naar de kost, frequentie, doorlooptijd en betrouwbaarheid van het transportmiddel. Moet je minder dan 100 kilometer afleggen? Dan zijn trucks op het eerste zicht het interessantst. Maar dan kun je nog kijken naar nachtlogistiek, om de files te vermijden. Daarbovenop mag je niet vergeten dat ook binnenvaart soms interessante oplossingen biedt op korte afstanden. Moet je verder dan 100 kilometer? Dan zijn de andere opties vaak betrouwbaarder én goedkoper.”

Wat hebben jullie in 2020 gedaan om die alternatieven nog aantrekkelijker en bekender te maken?

“Meest in het oog springen een aantal ​ belangrijke verwezenlijkingen, zoals extra spoor- en shortseaverbindingen en de opening van de grootste terminals ’s nachts (zie kader). Daarnaast hebben we ook voor de tweede keer onze Intermodal Marketplace georganiseerd, een beurs – dit jaar virtueel – waarbij we logistieke spelers matchen met transportbedrijven om zo de nieuwste verbindingen en transportmogelijkheden te ontdekken. Daar kwamen toch zo’n 500 geïnteresseerden op af. En dan waren er ook nog twee webinars waarbij onze mobiliteitsadviseurs alle mogelijke vragen beantwoordden. Dus het leeft wel enorm.

Hoe reageren de spelers die de switch al maakten?

“Absoluut positief. Door de lockdown en de kalmte op de weg was er minder noodzaak om van trucks af te stappen, dus we zagen geen grote verschuiving. Maar de cijfers blijven stabiel: wie de switch al maakte, lijkt dus tevreden over zijn keuze. En we blijven het aanbod versterken en advies verlenen, zodat ze daar ook in de toekomst geen spijt van krijgen. Om het thema onder de aandacht te houden, maakten we een ludieke quiz. Hierin kan je ontdekken welk type supply chain manager je bent en krijg je tips om je supply chain naar een volgend ‘level’ te brengen.

https://www.portofantwerp.com/nl/mobiliteit-quiz

De highlights van Mobility Manager Tom Verlinden

Dit veranderde er in 2020 voor binnenvaart, nachtlogistiek, spoor en shortsea

BINNENVAART: efficiënter en betrouwbaarder

“Voor binnenvaart zijn we met de hele sector gaan samenzitten met één gezamenlijk doel: de processen binnen de haven optimaliseren. Zo spraken we af de minimale call size aan de terminals vast te zetten op 20 container moves. Dat vroeg een grote inspanning van alle bedrijven, die daarvoor hun volumes moesten bundelen. Maar wel een met een voelbaar resultaat: 40% minder schepen aan de terminals, waardoor de afhandeling daar een pak efficiënter en betrouwbaarder verloopt. Een win-win dus voor iedereen.”

NACHTLOGISTIEK: deepseaterminals open 24/5

“Sinds 2020 zijn alle grote maritieme containerterminals 24/5 open. Een enorm voordeel, want een supply chain die zich richt op de piekuren is eigenlijk niet meer van deze tijd. Als je ervoor kiest om ’s nachts je container af te zetten of op te halen, ben je makkelijk twee keer zo snel. Daarnaast openen vanaf 2021 ook twee verzamelpunten om containers te bundelen en ’s nachts naar de maritieme terminals te brengen. Zo’n initiatieven moedigen we natuurlijk aan.”

SPOOR: nieuwe verbindingen en infrastructuur

“Voor het spoorverkeer zijn er een aantal belangrijke verwezenlijkingen: zo kwamen er heel wat nieuwe verbindingen bij binnen Europa, vooral op Duitsland, Oostenrijk en Polen én verhoogt de frequentie van bestaande vrachttreinen. Daarnaast streven we er samen met Infrabel naar om ook de last mile vanaf Antwerpen-Noord tot aan de terminal te elektrificeren. Hierdoor kunnen internationale treinen rechtstreeks tot op de grote terminals rijden.. Dat betekent een flinke winst op vlak van efficiëntie én duurzaamheid.”

SHORTSEA: uitbreiding aanbod

“Shortsea heeft aan belang gewonnen na de Brexit en is hét transportmiddel bij uitstek naar het Verenigd Koninkrijk. Want je vermijdt in één klap duizenden chauffeurs die anders door controles moeten passeren en files aan de grens. Om diezelfde reden – duizenden vrachtwagens minder – is het ook milieuvriendelijker. Daar bovenop is het ook nog eens heel betrouwbaar. Het aanbod van en naar Antwerpen breidde in 2020 serieus uit, vooral naar het Verenigd Koninkrijk en naar Spanje, Portugal en Rusland. Voor verbindingen met Turkije en Israel was de haven van Antwerpen al marktleider.”